Tα ηφαίστεια μάς προειδοποιούν πριν από μία μεγάλη έκρηξή τους, τονίζουν στην «Π» επιστήμονες που επί δύο μήνες μελετούσαν το ηφαιστειακό συγκρότημα των Χριστιανών, της Σαντορίνης και του Κολούμπο.
Η «Π» ξεναγήθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα ερευνητικά σκάφη των ΗΠΑ, το εντυπωσιακό πλοίο-γεωτρύπανο “JOIDES Resolution”, μήκους 143 μέτρων, που την Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου έριξε άγκυρα στο λιμάνι του Ηρακλείου.
Η Κρήτη, άλλωστε, παίζει βασικό ρόλο στη διεθνή αποστολή υποθαλάσσιων ερευνητικών γεωτρήσεων “Hellenic Arc Volcanic Field-IODP Expedition 398” καθώς το υλικό που συνελέγη θα μελετηθεί στα εργαστήρια του ΙΘΑΒΒΥΚ του ΕΛΚΕΘΕ, στις Γούρνες. Στην αποστολή συμμετείχαν 30 επιστήμονες από διάφορες χώρες του κόσμου, με 30, επίσης, τεχνικούς.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Clermont Auvergne της Γαλλίας και αρχηγός της επιστημονικής αποστολής, Tim Druitt, τονίζει πως το πλοίο αποτελεί ένα πλωτό πανεπιστήμιο. Συγκεντρώνονται δείγματα από τα ιζήματα στον πυθμένα, οι πυρήνες ανοίγονται και αναλύονται σε πραγματικό χρόνο. Οι επιστήμονες μελετούν τη γεωλογική ιστορία, πώς έγιναν οι ηφαιστειακές εκρήξεις ανά τους αιώνες, ποια μεταβολή σημειώθηκε στη στάθμη της θάλασσας, πώς ήταν το μάγμα της περιοχής.
Η αναπληρώτρια καθηγήτρια από το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ Παρασκευή Νομικού εξηγεί πως στόχος της αποστολής είναι να ανακαλύψει το παλαιοπεριβάλλον της περιοχής, πώς ήταν πριν εκατομμύρια χρόνια.
Για το ηφαίστειο της Σαντορίνης, που η έκρηξή του έπληξε τον μινωικό πολιτισμό, αναφέρει πως είναι από τα μεγαλύτερα σε παγκόσμιο επίπεδο και η συγκεκριμένη έκρηξη ήταν από τις μεγαλύτερες τα τελευταία 10.000 χρόνια.
Είναι μία έκρηξη που μελετούν πολλοί επιστήμονες ανά τον κόσμο. Σε ερώτηση αν είναι πιθανή μια νέα έκρηξη στο κοντινό μέλλον, απαντά πως αρχές Δεκεμβρίου τοποθετήθηκαν στο ηφαίστειο επιστημονικά όργανα που μελετούν, μεταξύ άλλων, τις μεταβολές του πυθμένα, τα χημικά συστατικά, τη θερμοκρασία. Τονίζει πως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, όσο περισσότερα γνωρίζεις για ένα ηφαίστειο, τόσο πιο εύκολα μπορείς να προβλέψεις μία μελλοντική έκρηξή του.
Από αριστερά οι Δρ. Π. Πολυμενάκου, Ντ. Μυλωνάς, Π. Νομικού και Tim Druitt
Τόσο το Κολούμπο όσο και το ηφαίστειο της Σαντορίνης δεν έχουν καμία ένδειξη ότι θα εκραγούν, τα ηφαίστεια προειδοποιούν πριν γίνει μια έκρηξη. Οι επιστήμονες, ακόμα, μελετούν μεγάλα καταστροφικά γεγονότα και πώς τα ηφαίστεια συνδυάζονται με τους σεισμούς.
Η κύρια ερευνήτρια του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών του ΕΛΚΕΘΕ, δρ. Παρασκευή Ν. Πολυμενάκου, εξηγεί πως στόχος είναι η απομόνωση μικροοργανισμών που παίζουν ρόλο στη σύνθεση μικροβιολογικών δομών, οι επιστήμονες μελετούν μικροοργανισμούς και πώς ανταποκρίνονται στις ηφαιστειακές εκρήξεις του παρελθόντος, όπως και το μέγεθος της μικροβιακής ποικιλότητας. Όλο το υλικό που προορίζεται για μοριακές αναλύσεις μεταφέρεται στα εργαστήρια του ΙΘΑΒΒΥΚ.
Το πλοίο – γεωτρύπανο των ΗΠΑ βρέθηκε από τη Σαντορίνη στο Ηράκλειο
Οι μικροοργανισμοί που ζουν σε ακραίες συνθήκες φέρουν πληροφορία για παραγωγή προϊόντων στον τομέα της βιοτεχνολογίας και βιοενέργειας, όπως την παραγωγή υδρογόνου, μεθανίου. Τα πρώτα αποτελέσματα θα τα έχουμε τους επόμενους δύο μήνες ενώ η ανάλυση των γονιδίων χρειάζεται χρόνια για να δώσει αποτελέσματα.
Ο διευθυντής του ΙΘΑΒΒΥΚ, Δρ. Ντίνος Μυλωνάς, τονίζει τη σημασία που έχει η συμμετοχή του ΕΛΚΕΘΕ σε τέτοιες, διεθνείς αποστολές. Εξάλλου, η γεωλογία του υπεδάφους είναι κάτι που ενδιαφέρει τους επιστήμονες, η Ελλάδα είναι hot spot για σεισμούς.
Όλο το υλικό που συνέλεξαν οι επιστήμονες θα μελετηθεί στις εγκαταστάσεις του ΕΛΚΕΘΕ
Από τη συγκεκριμένη αποστολή και την απομόνωση οργανισμών που ζουν σε ακραία περιβάλλοντα μπορούν να προκύψουν εφαρμογές βιοτεχνολογίας. Στόχος είναι η μελέτη της φύσης, των βιολογικών πόρων για να τους προστατεύσουμε, από τη μία, και από την άλλη να τους εκμεταλλευτούμε προς όφελος της κοινωνίας.