Δελτίο Τύπου
Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών
Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας & Υδατοκαλλιεργειών
NAUTILOS – Νέες προσεγγίσεις υποβρύχιων τεχνολογιών για την καινοτόμο και οικονομικά αποδοτική παρακολούθηση των ωκεανών
Website: www.nautilos-h2020.eu
Social media: @NAUTILOS_H2020
Επιστημονική Υπεύθυνη: Δρ. Εύα Χατζηνικολάου, ΙΘΑΒΒΥΚ-ΕΛΚΕΘΕ
evachatz@hcmr.gr, +30 2810337741
Νέο ερευνητικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα πλαίσια του “Ορίζοντα 2020” (Horizon 2020) στο ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.
Έγινε πρόσφατα η εναρκτήρια συντονιστική συνάντηση του προγράμματος NAUTILOS (www.nautilos-h2020.eu), που σκοπό έχει να καλύψει τα υπάρχοντα επιστημονικά κενά στα πεδία της παρακολούθησης και της μοντελοποίησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος με τη δημιουργία μιας νέας γενιάς οικονομικά αποδοτικών αισθητήρων και δειγματοληπτών για τον προσδιορισμό σημαντικών φυσικών (π.χ. αλατότητα, θερμοκρασία), χημικών (π.χ. ανόργανος άνθρακας, θρεπτικά συστατικά, οξυγόνο) και βιολογικών (π.χ. φυτοπλαγκτόν, ζωοπλαγκτόν, θαλάσσια θηλαστικά) παραμέτρων, καθώς και της παρουσίας μικρών και πολύ μικρών τεμαχίων πλαστικής ύλης προερχόμενης από απορρίμματα. Το πρόγραμμα NAUTILOS θα έχει διάρκεια τέσσερα χρόνια και αποτελείται από ένα μεγάλο εταιρικό σχήμα με 21 εταίρους από 11 Ευρωπαϊκές χώρες, που περιλαμβάνουν ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, και ιδιωτικές εταιρίες τεχνολογίας. Οι συμμετέχοντες προέρχονται από πληθώρα επιστημονικών κατευθύνσεων συνδυάζοντας τομείς όπως η ωκεανογραφία, τεχνολογία, φυσική, χημεία, βιολογία, επιστήμες διαχείρισης και μοντελοποίησης δεδομένων, καθώς και κοινωνικές επιστήμες.
Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση στα πλαίσια του “Ορίζοντα 2020” (Horizon 2020) με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 9.050.000 €. Ο συντονιστής του προγράμματος είναι ο Dr. Gabriele Pieri από το National Research Council of Italy (CNR). Το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) συμμετέχει ως βασικός εταίρος με προϋπολογισμό περίπου 900.000 € και το πρόγραμμα διαχειρίζεται η ερευνήτρια Θαλάσσιας Βιολογίας Δρ. Εύα Χατζηνικολάου από το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ). Στο πρόγραμμα συμμετέχει επίσης και το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας (ΙΩ) με υπεύθυνο τον κ. Μανώλη Ντούμα, Ηλ. Μηχανικό του συστήματος παρακολούθησης και πρόβλεψης του θαλάσσιου περιβάλλοντος ΠΟΣΕΙΔΩΝ (poseidon-new.hcmr.gr).
Το πρόγραμμα NAUTILOS είναι το ένα από τα δύο έργα που χρηματοδοτήθηκαν επιτυχώς από την Ευρωπαϊκή Ένωση με σκοπό την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τις Πλαστικές Ύλες σε μια Κυκλική Οικονομία (ESPCE) και τη χρήση καινοτόμου τεχνολογίας για τη μέτρηση καθοριστικών παραμέτρων για το θαλάσσιο περιβάλλον. Το πρόγραμμα ήδη κατά τη διάρκεια της υποβολής του ανέπτυξε συνέργιες και έλαβε υποστήριξη από μεγάλες Ευρωπαϊκές Υποδομές και Δράσεις για το θαλάσσιο περιβάλλον όπως τοBlueMed, τοLifeWatchERIC, τοEMODNet, τοEMSOERIC, το EURO-ARGO, το EuroGOOSκ.ά.
Ο απώτερος στόχος του NAUTILOS είναι η περαιτέρω κατανόηση και απόκτηση εξειδικευμένης γνώσης σχετικά με τις περιβαλλοντικές αλλαγές και τις ανθρωπογενείς επιδράσεις που σχετίζονται με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τα θαλάσσια απορρίμματα. Οι νέες τεχνολογίες που θα αναπτυχθούν θα ενσωματωθούν σε διαφορετικούς τύπους πλατφορμών παρακολούθησης και σε διαφορετικά περιβάλλοντα (π.χ. από την ακτή μέχρι τη βαθιά θάλασσα), και επιπλέον θα χρησιμοποιηθούν για την εφαρμογή διαφόρων Ευρωπαϊκών πολιτικών όπως η ESPCE και η Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική (MSFD). Έτσι, το πρόγραμμα θα συμπληρώσει και επεκτείνει τα σύγχρονα Ευρωπαϊκά εργαλεία, τις υπηρεσίες παρατήρησης και την απόκτηση δεδομένων σε υψηλότερη κλίμακα χωρικής και χρονικής ανάλυσης από αυτήν που υπάρχει μέχρι τώρα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Επίσης, στόχος είναι όλα τα παραπάνω να γίνουν πιο προσιτά σε όλους τους ενδιαφερόμενους χρήστες δεδομένων, εξειδικευμένους και μη.
Το έργο περιλαμβάνει επίσης πληθώρα δράσεων, όχι μόνο για την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση του κοινού, αλλά επιπλέον και για την ενίσχυση της λεγόμενης “Επιστήμης των Πολιτών” δηλαδή την ενεργοποίηση των απλών πολιτών που καλούνται να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην επιστήμη, για παράδειγμα με την συλλογή ή την ανάλυση δεδομένων από το θαλάσσιο περιβάλλον.
Το ΕΛΚΕΘΕ λαμβάνει μέρος σε πληθώρα δράσεων του προγράμματος και έχει συντονιστικό ρόλο στο Πακέτο Εργασίας 7 κατά τη διάρκεια του οποίου θα γίνει η δοκιμή στο εργαστήριο και στο πεδίο των καινοτόμων και οικονομικά αποδοτικών αισθητήρων και δειγματοληπτών που θα αναπτυχθούν κατά τη διάρκεια του έργου. Επίσης το ΕΛΚΕΘΕ συντονίζει και το Πακέτο Εργασίας 12 κατά το οποίο θα αναπτυχθούν συνέργιες με άλλα σχετικά προγράμματα και δομές, καθώς και δράσεις ενημέρωσης, εκπαίδευσης, ευαισθητοποίησης και “Επιστήμης των Πολιτών” σχετικά με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τις Πλαστικές Ύλες σε μια Κυκλική Οικονομία (ESPCE). Η πρώτη Στρατηγική δημιουργήθηκε το 2018 και έθεσε σαν προτεραιότητα την αντιμετώπιση των πλαστικών απορριμμάτων στα πλαίσια του Σχεδίου Δράσης της Κυκλικής Οικονομίας, το οποίο είναι βασικός πυλώνας της ατζέντας για την Ευρωπαϊκή “Πράσινη Συμφωνία” (GreenDeal). Η Στρατηγική ESPCE επιπλέον συνεισφέρει και στην υλοποίηση των Στόχων της Ευρωπαϊκής Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη έχοντας σκοπό να αλλάξει τον τρόπο που τα πλαστικά προϊόντα σχεδιάζονται, χρησιμοποιούνται, παράγονται και ανακυκλώνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας & Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ) είναι ένα από τα τρία ινστιτούτα του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) με έδρα το Ηράκλειο, Κρήτη και εγκαταστάσεις στην Ανάβυσσο, Αττικής και Σούδα, Χανίων. Με προσωπικό 120 ατόμων και 27 τακτικούς ερευνητές, δραστηριοποιείται στην θαλάσσια βιοποικιλότητα, γενετική και γονιδιωματική, και τις υδατοκαλλιέργειες.